■ قلعه‌های باشکوهی که منبع الهام بسیاری از داستان‌های مشهور بوده اند بخش معماری

معروف‌ترین قلعه‌های پریان را می‌توان در دل افسانه‌ها و داستان‌های اساطیری یافت. شاید بهترین مثال در این زمینه قلعه کملوت (قلعه داستان شاه آرتور و شوالیه‌های میز گرد) باشد در کنار این می‌توان به قلعه‌های داستان‌های معروف دیزنی همچون سیندرلا یا زیبای خفته اشاره کرد که مدل‌هایی از آن‌ها در مجموعه پارک‌های دیزنی‌لند در سراسر جهان دیده می‌شوند. در اینجا شما را با منابع الهام این قلعه‌ها که در دنیای واقعی ما وجود دارند آشنا می‌کنیم. در عین حال این قلعه‌های پریان نیز سرگذشت و جادوی خاص خود را دارا می‌باشند. امیدواریم که از این سفر به قلب جادو و حماسه لذت ببرید.



- - قصر خرانا (Kharana)
این قصر که به آن هرانا هم گفته می‌شود نمونه‌ عالی از قلعه‌های بیابانی است که در شرق اردن و نزدیک به مرز این کشور با عربستان قرار گرفته است. این قلعه در اوایل قرن ۸ ساخته شده و یکی از نمونه‌های اولیه معماری اسلامی این ناحیه به حساب می‌آید. گفته می‌شود به دلیل کمبود منابع آب قلعه به صورت موقت مورد استفاده قرار می‌گرفته. فرضیه‌های گوناگونی در مورد کاربرد آن وجود دارد از جمله گفته می‌شود که این قلعه دژی نظامی یا محلی برای گردهمایی و ملاقات اعراب بادیه نشین بوده است.

- - قلعه کانوی (Conwy)
این قلعه در فاصله سال‌های ۱۲۸۳ تا ۱۲۸۹ و در طی لشکرکشی دوم شاه ادوارد در شمال ولز ساخته شد. شش سال بعد این قلعه توسط آخرین شاهزاده بومی ولز به محاصره درآمد. این محاصره چندین ماه طول کشید و ذخایر و تدارکات به شدت کاهش یافت اما در نهایت نه شهر و نه قلعه هیچ‌کدام تسلیم نشدند. تخمین زده می‌شود که در آن زمان حدود ۱۵٫۰۰۰ پوند برای ساخت قلعه و استحکامات دفاعی شهر هزینه شده بود(چیزی معادل ۱۶۲ میلیون دلار در سال ۲۰۰۹). کل هزینه‌ای که شاه ادوارد برای لشکرکشی و ساخت قلعه در ولز متحمل شد در حدود ده برابر درآمد سالیانه او و نزدیک به یک سوم میلیون پوند بود.

- - قلعه برن (Bran)
گفته می‌شود این قلعه که در رومانی واقع شده روزگاری به شاهزاده والاچیا “ولاد تپس″ (Vlad Tepes) تعلق داشته که عموما او را با نام “کنت دراکولا” می‌شناسیم. هر چند که او هیچ گاه این قلعه را به عنوان خانه خود نپدیرفت. این قلعه اولین بار در ۱۳۷۸ و در طول دفاع در مقابل امپراتوری عثمانی مورد استفاده قرار گرفت و بعدها از آن به عنوان قرارگاه نظامی کوهستانی بین ترانسیلوانیا و والاچیا استفاده شد. در حالی که در رمان دراکولا نوشته برام استوکر ذکر شده که دراکولا در این قلعه سکنی داشت اما در واقع بلاد تپس هیچ‌گاه در این قلعه زندگی نکرده و تنها دو روز در سیاه چال آن محبوس بود. آن‌هم زمانی که عثمانی‌ها کنترل ترانسیلوانیا را در دست گرفته بودند.

- - قلعه هیدلبرگ (Heidelberg)
این قلعه در ارتفاع ۸۰ متری بالاتر از دامنه کوه قرار گرفته و به بخش مرکزی شهر هیدلبرگ در کشور آلمان تسلطی کامل دارد. این قلعه جزء معروف‌ترین بناهای عصر رنسانس در شمال آلپ بوده و از زمان ساختش در قرن ۱۳ تا کنون تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سر نهاده است. در طول جنگ سی ساله(جنگی که از ۱۶۱۸ تا ۱۶۴۸ و در قلب اروپا به وقوع پیوست) تقریبا به طور کامل تخریب شد، بعدها توسط فرانسویان و در قرن ۱۷ مجددا ویران گشت، در ۱۷۶۴ بوسیله صاعقه متحمل آسیب دیدگی شدیدی شده و حتی سنگ‌هایش برای ساخت بناهای جدید در هیدلبرگ به یغما رفت. البته بعد از هر آسیبی مجددا بازسازی شد و نتیجه این بازسازی‌ها شیوه‌های گوناگون معماری است که در بخش‌های افزوده شده به آن قابل مشاهده می‌باشد و همین افسون این قلعه را قدرتمندتر نموده است.

- - شاتو دو هات کوئینیگزبورگ (Château du haut-koenigsburg)
این قلعه در منطقه حساس بر فراز تپه‌ای بلند مشرف بر دشت آلستاین در کوهستان ووسگز(Vosges) در کشور فرانسه ساخته شده است. در خلال قرون وسطی این قلعه به طور پیوسته توسط نیروهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفت تا آن‌که در جریان جنگ سی روزه و پس از تحمل محاصره‌ای ۵۲ روزه به دست نیروهای سوئدی افتاد. ره‌آورد این تصرف غارت و چپاول و پس از آن آتش زدن قلعه بود. پس از این واقعه قلعه شاتو برای صدها سال به حال خود رها شده و خالی از سکنه بود تا جایی که توسط جنگل‌های اطراف احاطه و تا حدی پوشیده شد. در سال ۱۸۹۹ این قلعه به امپراتور آلمان ویلهلم دوم اهدا گشت و مجددا به فرمی که در زمان جنگ سی روزه داشت باز سازی شد. پس از پایان جنگ فرانسویان مجددا آن‌را مصادره کردند. در آن‌زمان فرم نوین آن مورد تمسخر قرار گرفت چرا که برای تناسب با مقام امپراتور بسیار شیک‌تر از یک قلعه، آراسته و دکور شده بود. بسیاری معتقدند اکنون این قلعه چیزی کمتر از قلعه پریان ندارد.

- - شاتو د شیلون(Château de chillon)
این بنا که یکی از بناهای باستانی و پر بازدید کشور سوئیس می‌باشد در منطقه‌ای زیبا حدفاصل خطوط ساحلی دریاچه جنوا (Geneva) و کوه‌های آلپ واقع شده است. این قلعه شامل صد ساختمان مجزا بوده که به تدریج به هم پیوسته و در نهایت امروز به صورت یک بنای یک‌دست و منفرد درآمده‌اند. در اواسط قرن دوازدهم این قلعه منزل‌گاه کنت‌های خاندان ساووی (Savoy)بود که در طی این دوران به طرزی خارق‌العاده توسعه یافت.

- - قلعه ماتسوموتو
این قلعه که یکی از قلعه‌های معروف کشور ژاپن می‌باشد در قرن ۱۶ ساخته شده است. این بنا از ساختاری یک‌دست برخوردار است چرا که بر فراز تپه یا در میان رودخانه‌ها ساخته نشده، البته بنا روی یک دشت قرار گرفته است. این قلعه دارای تجهیزات دفاعی کاملی است که از آن جمله می‌توان به سیستم گسترده‌ای از دیوارهای مرتبط درونی، دروازه‌ها و خندق‌های گوناگون اشاره کرد.در طول دوران ادو (Edo) این قلعه توسط ۲۲ ارباب از ۶ خاندان مطرح ماتسوموتو هدایت و رهبری شد. در طول این دوران این دژ نظامی همچنین قلعه کلاغ نیز نامیده می‌شد که اشاره‌ای داشت به دیوارهای سیاهرنگ و همینطور پشت بام‌های آن که به بال‌های گشوده شباهت دارند.

- - بورگ التز (Burg Eltz)
این قلعه قرون وسطایی بر فراز تپه‌ای مشرف به رودخانه ماسل (Moselle) بین کوبلنز (Koblenz) و تریر (Trier) در کشور آلمان قرار گرفته است. این جا هنوز هم تحت کنترل و مالکیت شاخه‌ای از خانواده التز است که از قرن ۱۲ تا کنون، ۳۳ نسل از آنان ساکن این قلعه بوده‌اند. اقامت‌گاه‌های خانواده‌های روبناخ (Rubenach) و رودندورف(Rodendorf) برای بازدید عموم باز می‌باشند. در حالی که بخش دیگری از خانواده یعنی خاندان کمپنیخ (Kempenich) مابقی قلعه را مورد استفاده قرار می‌دهند

- - قلعه وارویک
این قلعه توسط ویلیام فاتح در سال ۱۰۶۸ ساخته شد. تا قرن ۱۱ ساختار اصلی بنا حفظ شد ولی پس از آن قلعه متحمل تغییرات گوناگونی از جمله اضافه شدن برج‌های جدید و نیز طراحی مجدد اقامت‌گاه ساکنان شد. در نتیجه سازه‌ای که در ابتدا با چوب ساخته شده بود به بنایی سنگی تغییر شکل داد. در طول صدها سال جنگ نمای سردر قلعه که رو به شهر بود از نو مستحکم شد و اکنون یکی از شناخته شده‌ترین نمونه‌های معماری نظامی قرن ۱۴ به شمار می‌آید. در سال ۲۰۰۱ این قلعه به عنوانی یکی از ده بنای برتر تاریخی و باستانی بریتانیا و نیز یکی از مشهورترین جاذبه‌های توریستی این کشور از سوی گردش‌گری انگلستان انتخاب شد.

- - کرک دس شوالیر (Krak Des Chevaliers)
این قلعه به عنوان نمونه‌ای اولیه از قلعه‌های دوران جنگ‌های صلیبی شناخته می‌شود. لغت کرک از لغت سوری کراک به معنای دژ نظامی می‌آید. لورنس عربستان این قلعه را به عنوان یکی از بهترین قلعه‌های جهان که به طور مناسبی حفظ گشته معرفی کرد. این قلعه به صورت کاملا مجزا بر فراز یک تپه‌ و در ارتفاع ۶۵۰ متری قرار گرفته. دژ اولیه در سال ۱۰۳۱ و برای امیر آلیپو Aleppo) : منظور شهر حلب می‌باشد) ساخته شده و در طول اولین جنگ صلیبی به اشغال صلیبیون درآمد. شوالیه‌های سنت جان این قلعه را مایه برتری خود می‌دانستند. در فاصله سال‌های ۱۱۵۰ تا ۱۲۵۰ این قلعه گسترده‌تر شد به طوری که به یک قرارگاه و پادگان ۲۰۰۰ نفری تبدیل شده بود. این جا هم جزء دیدنی‌های مورد علاقه گردش‌گران کشور سوریه می‌باشد.

- - قلعه سگوویا (Alcazar of Segovia)
این قلعه بر فراز پرتگاهی صخره‌ای نزدیک به کوهستان گوادارما و در محل تلاقی دو رود ارسما (Eresma) و کلامورز(Clamores) و در ناحیه سگوویا واقع شده و یکی از قلعه‌های معروف کشور اسپانیا است. در اصل این قلعه به عنوان دژ نظامی عرب‌ها ساخته شد اما بعدها به عنوان کاخ سلطنتی، زندان دولتی، دانشکده نظامی و دانشکده توپخانه سلطنتی مورد استفاده قرار گرفت. در طول قرون وسطی این قلعه یکی از اقامت‌گاه‌های مورد علاقه خاندان سلطنتی کاستیل بوده و جزء استحکامات دفاعی این قلمرو محسوب می‌شد. در طول همین دوران بود که اکثر بناهای که امروز در آن مشاهده می‌شود ساخته یا به آن اضافه گشت.

- - نوشوانشتاین (Neuschwanstein)
آخرین قلعه پریان ما نوشوانشتاین است. قلعه زیبای خفته واقع در پارک دیزنی‌لند با الهام از این قلعه ساخته شده است. این قلعه به فرمان کنت لودویگ دوم از ناحیه باواریا ساخته شد. او تمایل داشت در هنگام نیاز به خلوت و آرامش از آن استفاده کند و البته هزینه گزافی نیز برای ساخت آن پرداخت به طوری که ایالت باواریا را مقروض کرد. در سال ۱۸۸۶ و نزدیک به زمان اتمام ساخت قلعه کمیته ایالتی اعلام کرد که شاه دچار جنون شده و تنها چند روز بعد او جان سپرد. پس از مرگ شاه درهای این قلعه به روی عموم باز شد. از آن زمان تاکنون بالغ بر ۵۰ میلیون نفر از این کاخ دیدن کرده‌اند. این قلعه یکی از اماکن مورد علاقه عکاسان در آلمان بوده و نیز یکی از مهم‌ترین مراکز جذب گردش‌گر این کشور می‌باشد .

اما در ایران قلعه‌های متعددی وجود دارد ولی اینکه کدام یک به قلعه پریان شباهت دارد قضاوت با شماست. در اینجا تعدادی از آن‌ها را معرفی می‌کنیم .



- - قلعه الموت
این قلعه دژی نظامی بر فراز صخره‌ای به ارتفاع ۲۱۶۳ متر از سطح دریا در رشته کوه‌های البرز و نزدیک قزوین قرار گرفته است. گفته می‌شود که حسن صباح از آن به عنوان استحکامات نظامی استفاده می‌کرده به همین دلیل به آن دژ حسن صباح هم می‌گویند. معنای نام آن آشیانه عقاب است.

- - قلعه رودخان
قلعه‌ای باشکوه از دوره ساسانیان که در جنوب غربی فومن واقع شده است. ۴۰ برج دیده بانی در اطراف این قلعه قرار گرفته‌اند. گفته می‌شود این قلعه در زمان حمله اعراب به ایران ساخته شده است.

- - قلعه فلک‌الافلاک
قلعه تاریخی در خرم آباد در استان لرستان می‌باشد که به قلعه ۱۲ برجی نیز شهرت یافته است. این بنای تاریخی نیز به دوره ساسانیان تعلق دارد.

- - قلعه فورگ
قلعه‌ای در شرق بیرجند که به دستور نادر شاه احداث شده است. این قلعه پس از قلعه الموت از مهم‌ترین مراکز فعالیت اسماعیلیان محسوب می‌شده است.

- - قلعه هزار در
این قلعه در استان ایلام شهرستان آبدانان واقع شده و از آثار تاریخی عهد ساسانیان به شمار می‌آید. این قلعه ثبت ملی شده است.

- - قلعه ملک بهمن
قلعه متعلق به دوران پیش از اسلام بوده که در لاریجان، روستای شاهندشت قرار دارد. نکته جالب در مورد این قلعه آن است که اطراف آن هیچ راه ورودی وجود نداشته و تنها راه دسترسی به قلعه از زیر زمین بوده که البته امروز این راه مسدود شده و کوهنوردان می‌توانند از دیوار جنوبی به درون قلعه وارد شوند.